athlitismoska.blogspot.gr

Αθλητισμός και... άλλα

ΤΕΤΆΡΤΗ, 10 ΔΕΚΕΜΒΡΊΟΥ 2014

Σπάνιο και πολύπλευρο ταλέντο, μεγάλος αθλητής, ισχυρή προσωπικότητα

Ο Αρμένιος, Γιούρικ Βαρντανιάν άφησε εποχή στην άρση βαρών με τα εκπληκτικά επιτεύγματά του, τα ρεκόρ, την τεχνική και το ιδιότυπο στυλ του

Του Ν. Α. Κωνσταντόπουλου 

Είχε ατομικό ρεκόρ στο άλμα εις ύψος, σύμφωνα με την έγκυρη γαλλική αθλητική εφημερίδα, «Εκίπ», 2,12μ., ενώ, κατά άλλη πηγή, είχε υπερβεί και τα 2,15μ. Πηδούσε μήκος άνευ φοράς πάνω από 3,50μ., κοντά στα 3,70μ. «Κάρφωνε» την μπάλα του μπάσκετ στο καλάθι. Και όλα αυτά με σωματικό ύψος μόλις 1,71μ. ή 1,74μ.· οι πληροφορίες διίστανται, αλλά η διαφορά δεν είναι ουσιώδης. Επί πλέον, έτρεχε τα 100μ. σε χρόνο κάτω από 11'' (λένε πως είχε ρεκόρ 10''6), έπαιζε τερματοφύλακας, ήταν, όπως λέγεται, καλός ξιφομάχος και εξαιρετικός ερασιτέχνης σκακιστής. Ο Γιούρικ Βαρντανιάν, όμως, δεν πέρασε στην αθλητική ιστορία για το πολύπλευρο ταλέντο του, αλλά για τα επιτεύγματά του στην άρση βαρών. Για να φθάσει σε αυτά, πάντως, τον βοήθησαν αποφασιστικά, οι πέραν της άρσης βαρών, αθλητικές του ικανότητες.

Είναι ένας από τους σπουδαιότερους αρσιβαρίστες όλων των εποχών, παρότι κατέκτησε μόνο ένα χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο.

Αλλωστε, πήρε μέρος μόνο μία φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες. «Πλήρωσε», και αυτός, το ανόητο μποϊκοτάζ, που έκαναν οι Σοβιετικοί στους Αγώνες του Λος Αντζελες το 1984, εκδικούμενοι το, εξίσου ανόητο, ανάλογο των Αμερικανών στους Ολυμπιακούς της Μόσχας, τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Ηταν, όμως, ο κυρίαρχος στις κατηγορίες του (ουσιαστικά σε μία, τα 82,5κ.) από το 1977 έως και το 1985. Στη διάρκεια όλων αυτών των ετών, έχασε μόνο μία φορά το χρυσό μετάλλιο σε πρωτάθλημα κόσμου. Το 1982, όταν είχε αποφασίσει ν' ανέβει στην κατηγορία των 90 κιλών, όπου, όμως, υπήρχε ένας σπουδαίος Βούλγαρος, ο Μπλαγκόι Μπλαγκόεβ. Ο Βαρντανιάν δεν πρόλαβε να προσαρμοσθεί απολύτως στη νέα κατηγορία, παρότι σε άλλο αγώνα, νωρίτερα, είχε καταρρίψει τα παγκόσμια ρεκόρ, και πήρε το ασημένιο μετάλλιο. Επέστρεψε στα 82,5κ. και σημείωσε νέες μεγάλες επιτυχίες και απίστευτες επιδόσεις.

Ουδείς αθλητής παρεμφερούς σωματικού βάρους (η κατηγορία των 82,5 κιλών έγινε μετά 83 και αργότερα 85, όσο είναι τώρα) έπειτα από αυτόν κατόρθωσε να σημειώσει επιδόσεις σαν του Βαρντανιάν, ειδικά στο επολέ ζετέ και στο σύνολο. Σκεφθείτε μόνο το εξής: Στους Ολυμπιακούς της Μόσχας νίκησε με 400κ. στο σύνολο, αφήνοντας πίσω τον 2ο, τον Μπλαγκόεβ, 27,5κ. και τον 3ο, τον Τσεχοσλοβάκο, Ντούσαν Πόλιατσικ... 32,5. Με την επίδοσή του θα νικούσε στην κατηγορία των 90κ. (ο 1ος σημείωσε επίδοση 377,5κ.) και των 100κ. (395 πέτυχε ο νικητής), θα ήταν 3ος στα 110κ. και 5ος στα υπερβαρέα, τα +110κ.!

Τέσσερα χρόνια αργότερα, στη Βάρνα (Βουλγαρία) ανέβασε το παγκόσμιο ρεκόρ στα 405κ., ανυψώνοντας 182,5κ. στο αρασέ και 224 στο επολέ ζετέ. Το σύνολο ήταν 405, διότι, βάσει του τότε κανονισμού, οι επιδόσεις στο σύνολο υπολογίζονταν με πολλαπλάσια του 2,5κ. Τα 224 «στρογγυλοποιήθηκαν» στο αμέσως κατώτερο βάρος, στα 222,5. Με τους τωρινους κανονισμούς,  επίδοση θα ήταν, ή 407 (αν είχε ανυψώσει 183κ. στο αρασέ, καθότι καταργήθηκαν τα μισά κιλά) ή 406. Σκεφθείτε, λοιπόν, ότι το ισχύον παγκόσμιο ρεκόρ του συνόλου στην κατηγορία των 85κ. είναι 394κ. (του Λευκορώσου, Αντρέι Ριμπακόβ) και αναλογισθείτε πόσο μεγάλος αθλητής ήταν.

Ο Βαρντανιάν κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο και στο πρωτάθλημα κόσμου του 1985 και μετά αποφάσισε να σταματήσει για ένα διάστημα. Προσπάθησε να επανέλθει και ν' αγωνισθεί στους Ολυμπιακούς της Σεούλ, το 1988.

«Τα πράγματα δεν πήγαν όπως περίμενα και αποσύρθηκα. Αλλά ακόμη είμαι σε καλή φόρμα», είπε σε συνέντευξη το 2007, όταν βρισκόταν στις ΗΠΑ.
Ο γιος του, Νοραΐρ προσπάθησε ν' ακολουθήσει τα βήματά του, αλλά το πέτυχε μόνο ώς ένα σημείο. Κατόρθωσε, πάντως, ν' αγωνισθεί το 2012 στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου κατετάγη 11ος στην κατηγορία των 94 κιλών με 380κ. στο σύνολο (170-210). 

Η εντυπωσιακή τεχνική του

Ο Βαρντανιάν ανέβηκε στο πλατό με αργά, σταθερά βήματα. Στάθηκε πάνω από την μπάρα λίγα δευτερόλεπτα και άρχισε να σκύβει σιγά - σιγά, με τα χέρια ανοιχτά στο άνοιγμα για τη λαβή του επολέ. Αρπαξε την μπάρα και χωρίς να μείνει στη στάση αυτή για ν' αυτοσυγκεντρωθεί, όπως κάνουν σχεδόν όλοι οι αρσιβαρίστες, ξεκίνησε με μια απότομη κίνηση. Η μπάρα έφθασε στους ώμους. Εκεί έμεινε για λίγο ακίνητος και μ' εκρηκτική κίνηση και ασυνήθιστα μικρό ψαλίδι, ανύψωσε την μπάρα πάνω από το κεφάλι.

Ηταν το 1979, στο παγκόσμιο πρωτάθλημα, το οποίο είχε διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη. Πρώτη φορά έβλεπα τον Γιούρικ Βαρντανιάν. Η φήμη του, ως είναι φυσικό, είχε προηγηθεί. Γνωρίζαμε πως υπάρχει ένας σπουδαίος αθλητής της άρσης βαρών, που ερχόταν για να κατακτήσει τον παγκόσμιο τίτλο για τρίτη φορά. Και δεν διέψευσε τα προγνωστικά.

Στο αρασέ έκανε ό,τι ένας συνηθισμένος αθλητής. Αυτοσυγκεντρωνόταν όπως οι περισσότεροι. «Απλώς» σήκωνε πιο πολλά κιλά από όλους. Στο επολέ, όμως, ήταν κάτι μοναδικό.

Εκρηκτική δύναμη και εντυπωσιακή τεχνική -παρότι φαινόταν πως οι κλειδώσεις του στους αγκώνες δεν ήταν οι ιδανικές- ήταν τα βασικά του όπλα. Πάνω, από όλα, όμως, αυτό που τον έκανε ξεχωριστό (όπως αργότερα τον Κάχι Καχιασβίλι) ήταν οι πνευματικές του δυνάμεις. Η ικανότητά του να παραμένει αυτοσυγκεντρωμένος και να ξέρει πολύ καλά, τι έπρεπε να κάνει. Τέτοιες δυνάμεις είχε και ο Βαλέριος Λεωνίδης, δυστυχώς, όμως, «έπεσε» πάνω στον μεγάλο, Ναΐμ Σουλεϊμάνογλου και δεν κατόρθωσε να γράψει την δική του διακριτή ιστορία, παρά τις αδιαμφισβήτητα σημαντικές επιτυχίες του.

Η ωραία μορφή τού Βαρντανιάν έμενε αξέχαστη. Ειδικά το βλέμμα του έδειχνε αυτήν ακριβώς την πνευματική δύναμη. Τον γνώρισα το 1982, όταν ήλθε στην Αθήνα για να μετάσχει σε διεθνές μίτινγκ στον «Μίλωνα» και κάναμε συνέντευξη για την «Καθημερινή», με την βοήθεια του αείμνηστου, Ηλία Μπαζίνα, ο οποίος εκτέλεσε χρέη μεταφραστή. Ο Μπαζίνας το 1979, με τον Νίκο Γραμματικόπουλο, παλαιό αθλητή της άρσης βαρών (όπως και ο Ηλίας), είχε γυρίσει ένα μνημειώδες ντοκιμαντέρ για τον Βαρντανιάν και, γενικότερα, για το παγκόσμιο πρωτάθλημα της Θεσσαλονίκης.

Ο Αρμένιος ήταν ένας ξεχωριστός αθλητής, που, αν έπαιζε ποδόσφαιρο και είχε τις ίδιες επιτυχίες, πιθανότατα θα ήταν πιο διάσημος από τον Μέσι και τον Κριστιάνο Ρονάλντο. Ισως και από τον Πελέ ή τον Μαραντόνα. 

Στο πλευρό του Τζόρνταν και του Πίπεν

Μετά την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος και τη διάλυση της ΕΣΣΔ, ο Βαρντανιάν μετανάστευσε στις ΗΠΑ, από όπου του έγινε πρόταση ν' αναλάβει την εθνική ομάδα.

«Το νέο καθεστώς ήθελε να έχει την υποστήριξη διάσημων ανθρώπων, ώστε να κάνουν τον λαό να σέβεται τους ίδιους και τις αποφάσεις τους. Μου ζήτησαν κατ' επανάληψη να προβώ σε δημόσια δήλωση. Αρνήθηκα. Είχα ήδη την πρόταση των Αμερικανών. Αποφάσισα να πάω. Υπέγραψα συμβόλαιο για ένα έτος. Δεν σκόπευα να μείνω χρόνια. Δυσκολεύτηκα πολύ στην αρχή. Μου έδωσαν χρήματα και με άφησαν να κανονίσω τα πάντα μόνος. Δεν ήξερα την γλώσσα, Ακόμη τώρα, ύστερα από 15-16 χρόνια, η γλώσσα είναι πρόβλημα, διότι έχω πιο πολλές επαφές με Αρμένιους από ό,τι με Αμερικανούς», είχε πει σε συνέντευξη το 2007.

Ο Νοραΐρ και ο Γιούρικ το 2005 και καθιστός ο θρυλικός, Νταβίντ Ρίγκερτ.

Αποκάλυψε, μάλιστα, κάτι που δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστό: Για τέσσερα χρόνια εργάσθηκε ως φυσικοθεραπευτής στη μεγάλη ομάδα μπάσκετ των Σικάγο Μπουλς. Συνεργάσθηκε με «ιερά τέρατα» του αθλήματος, όπως ο Μάικλ Τζόρνταν και ο Σκότι Πίπεν.

«Ωραίοι τύποι. Είχα εκπλαγεί όταν διαπίστωσα με πόση προσοχή παρακολουθούσαν τον προπονητή και πώς ακολουθούσαν τις οδηγίες. Σαν παιδιά σε νηπιαγωγείο. Γνώριζαν τι επιθυμούσαν να πετύχουν. Δεν μπορούσα παρά να τους θαυμάζω», είπε. Είχε δε, εκφράσει τον θαυμασμό του για τις εγκαταστάσεις, για τα όργανα, για την ιατρική παρακολούθηση και τις μεθόδους αποκατάστασης. Είχε επισημάνει, πάντως, πως οι μέθοδοι της προπόνησης δεν του έμαθαν κάτι. «Οι ΗΠΑ και οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης ακολουθούσαν το σύστημα της ΕΣΣΔ», τόνιζε.

Στο τέλος της συνέντευξης ρωτήθηκε αν ήταν ευτυχισμένος στις ΗΠΑ.

«Μόνο στην πατρίδα μπορείς να είσαι ευτυχισμένος», απάντησε. Μετά περίπου δύο χρόνια επέστρεψε στην πατρίδα του… 

Πολιτική σταδιοδρομία

Ο Βαρντανιάν ήταν πολύ δημοφιλής στον πολιτικό κόσμο της ΕΣΣΔ και της Αρμενίας λόγω των επιτευγμάτων του. Γι’ αυτό έγινε και βουλευτής στην Αρμενία. Οταν η ΕΣΣΔ βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης, αυτοί που είχαν, πλέον, την ισχύ, επιθυμούσαν να τύχουν της υποστήριξης των πλέον δημοφιλών και γνωστών ανθρώπων του κράτους. Ετσι, επισκέφθηκαν κατ’ επανάληψη τον Βαρντανιάν και του ζήτησαν να κάνει δημόσια δήλωση υποστήριξής τους. Αρνήθηκε. 

Λίγο νωρίτερα είχε δεχθεί πρόταση από τις ΗΠΑ να συνεργασθεί με την ομοσπονδία άρσης βαρών της χώρας. Την αποδέχθηκε, μη έχοντας, όπως υποστηρίζει, πολλές άλλες εναλλακτικές επιλογές, καθότι, όπως λέει, είχε πολιτικές διαφωνίες με τον τότε πρόεδρο, Λεβόν Τερ Πετροσιάν. Ο ίδιος τόνισε, επίσης, σε παλαιότερη συνέντευξή του, ότι υποχρεώθηκε να τερματίσει την αθλητική σταδιοδρομία του νωρίς για πολιτικούς λόγους. Υποστήριξε πως ήταν έτοιμος ν’ αγωνισθεί στους Ολυμπιακούς της Σεούλ (Ν. Κορέα) το 1988 και θεωρεί ότι μπορούσε να νικήσει, αλλά τον εξανάγκασαν ν’ αποσυρθεί. Το 1992 πήγε, τελικά στις ΗΠΑ, συγκεκριμένα στην πόλη, Μούρπακ της Καλιφόρνια, 76 χιλιόμετρα από το Λος Αντζελες. Δεν ξέχασε, όμως, την πατρίδα του και συνέχισε τις προσπάθειές του να την βοηθήσει. Παράλληλα, χρησιμοποιώντας τις επαφές του με ανθρώπους από τις πρώην Σοβιετικές χώρες, έκανε επιχειρηματικές δουλειές, ταξιδεύοντας συχνά.

Το 2009 επέστρεψε με την οικογένειά του στην Αρμενία, επιθυμώντας και να βοηθήσει τον Σερτζ Σαργκισιάν, ο οποίος το 2008 είχε εκλεγεί πρόεδρος της Αρμενίας. Ετσι, τον Απρίλιο του 2009, έγινε σύμβουλός του.

Τον Μάιο του 2013 διορίσθηκε υπουργός Αθλητισμού και Νεότητας. Ο πρωθυπουργός, Τιγκράν Σαργκισιάν, παρουσιάζοντάς τον, υπογράμμισε: «Θα ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί καλύτερος υποψήφιος για την θέση. Γνωρίζει πολύ καλά τις ανάγκες των αθλητών, τον τρόπο ζωής τους και τι πρέπει να κάνει για την πρόοδο του αθλητισμού στην χώρα. Πιστεύουμε, ότι η τεράστια εμπειρία του και η γνώσεις του μπορεί να φέρουν μια επανάσταση σε αυτόν τον τομέα». 

Αλλά ένα έτος αργότερα, τον Ιούνιο του 2014, ο μεγάλος παλαιός αθλητής διορίσθηκε πρέσβης στην Γεωργία. Διπλωμάτες και πολιτικοί αντέδρασαν. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Αλεξάντερ Αρζουμανιάν δήλωσε πως σέβεται βαθειά τα κατορθώματα του Βαρντανιάν στον αθλητισμό, αναρωτήθηκε, όμως, αν έχει γνώσεις για τις σχέσεις Αρμενίας - Γεωργίας. 

«Η Αρμενία ουδέποτε είχε επαγγελματία διπλωμάτη πρέσβη στην Γεωργία, αλλά ανθρώπους με ιδιαίτερα επιτεύγματα σε διάφορους τομείς. Είναι σαν παράδοση. Οσον αφορά τις σχέσεις Αρμενίας - Γεωργίας, δεν νομίζω ότι εξαρτώνται από την εργασία του πρέσβη. Αυτός οφείλει απλώς να χρησιμοποιήσει την επιρροή του για να βελτιώσει αυτές τις σχέσεις», δήλωσε ο γεννημένος στην Γεωργία, Αρμένιος βουλευτής, Σιράκ Τοροσιάν.

Ο Βαρντανιάν θεωρείται ήρωας της Αρμενίας για τις μεγάλες επιτυχίες του στο άθλημα της άρσης βαρών. Προς τιμήν του, το 2010 κυκλοφόρησαν γραμματόσημο και αναμνηστική κάρτα. 

Βιογραφικό και αθλητικά επιτεύγματα

Αρχισε την άρση βαρών το 1970. Στην διεθνή σκηνή εμφανίσθηκε το 1976 και το 1977 αναδείχθηκε πρωταθλητής κόσμου στα 75κ. Το 1978 «ανέβηκε» στα 82,5κ. και κυριάρχησε στα παγκόσμια πρωταθλήματα των ετών 1978, 1979, 1981, 1983 και 1985 και στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1980. Συνεπώς, αναδείχθηκε 1^ος στον κόσμο επτά φορές. Τα έτη κατά τα οποία διεξάγονται Ολυμπιακοί, δεν τελούνται πρωταθλήματα κόσμου. Το 1982 κατετάγη 2^ος στα 90κ.

Στα πρωταθλήματα Ευρώπης νίκησε το 1977, 1978, 1980, 1981, 1983, 1984, ενώ ήταν 2^ος το 1982. Τις άλλες χρονιές δεν αγωνίσθηκε.
Κατέρριψε 41 φορές ρεκόρ κόσμου. Οι καλύτερες επιδόσεις του ήταν:
82,5κ.: 182,5 αρασέ – 224 επολέ ζετέ, 405 σύνολο (τα τωρινά ρεκόρ στα 85κ. είναι 187 - 218 - 394).
90κ.: 190 - 228 - 415 (τα τωρινά ρεκόρ στην κατηγορία των 94κ. είναι 188 - 233 - 418).
Ο Βαρντανιάν ήταν πολύ ισορροπημένος στο αρασέ και στο επολέ ζετέ, ενώ οι περισσότεροι σύγχρονοι αθλητές έχουν πιο καλό το ένα ή το άλλο αγώνισμα. Αλλωστε, ο Βαρντανιάν ήταν ο μόνος αθλητής, που είχε καταρρίψει και τα τρία ρεκόρ κόσμου στην κατηγορία των 82,5κ.
*Η σύζυγός του, Ελεωνόρα, υπήρξε διεθνής αθλήτρια του λουτζ (είδος οχήματος που γλιστράει στον πάγο). Παντρεύτηκαν το 1983 και έκαναν μαζί τρεις γιους, τον Νταβίντ (1983), τον νυν αθλητή, Νοραΐρ, ο οποίος γεννήθηκε το 1987, και τον Μίχαελ (1995).
*Στις 8 Οκτωβρίου 2010, ο Βαρντανιάν τραυματίσθηκε σε τροχαίο ατύχημα, όταν το αυτοκίνητό τουσυγκρούσθηκε με τρακτέρ στην εθνική οδό Ερεβάν – Γκιούμρι. Υποβλήθηκε σ’ επείγουσα χειρουργική επέμβαση στο ένα μηριαίο οστό και στην κνήμη.

Στις 22 Απριλίου 2011 νοσηλεύτηκε για άγνωστο λόγο.Οι γιατροί δήλωσαν ότι η κατάστασή του ήταν σοβαρή αλλά σταθερή. Την ίδια ημέρα, διαγνώστηκε εμβολήκαι, κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης για την ανασυγκρότηση του ενός ποδιού, η καρδιά τουσταμάτησε. Επεσε σε κώμα. Λίγες ημέρες αργότεραανακοινώθηκε σταθεροποίηση της κατάστασής του καιστις 13 Μαΐου 2011 εξήλθε του νοσοκομείου.
*Ο γιός του, Νοραΐρ (Νόρικ), όταν ακόμη αγωνιζόταν για τις ΗΠΑ, τιμωρήθηκε μ' εξάμηνο αποκλεισμό (29 Σεπτεμβρίου 2009 - 29 Μαρτίου 2010), διότι βρέθηκε να έχει κάνει χρήση κάνναβης.

http://athlitismoska.blogspot.gr/2014/12/blog-post_10.html?spref=fb