Οταν ο Ναΐμ δεν συνιστούσε την άρση βαρών για τα παιδιά…
του Ν. Α. Κωνσταντόπουλου *
O μεγάλος Ναΐμ Σουλεϊμάνογλου πέρασε και βιολογικά στη ιστορία δύο μήνες πριν να συμπληρώσει 51 χρόνια ζωής. Αθλητικά είχε γραφεί στις χρυσές δέλτους της ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και λίγο νωρίτερα, το 1983 (ως Βούλγαρος με τ’ όνομα, Ναΐμ Σουλεϊμάνοφ, όπως συστήθηκε στο διεθνές κοινό του αθλητισμού), όταν στα 16 του, κατέρριψε παγκόσμιο ανδρικό ρεκόρ, ενώ ηλικιακά ανήκε στην κατηγορία παίδων. Τον ίδιο χρόνο κατετάγη 2ος στο παγκόσμιο πρωτάθλημα ανδρών και στο αντίστοιχο Ευρωπαϊκό. Το προηγούμενο έτος δε, στα 15 του (το τονίζω, για να το ενστερνισθείτε), είχε αναδειχθεί πρωταθλητής κόσμου στους εφήβους (έως και 20 ετών) και είχε υστερήσει μόλις 2,5κ. από το ανδρικό ρεκόρ κόσμου στο σύνολο της κατηγορίας 52κ. Αυτό το γεγονός είχε εξαναγκάσει την Διεθνή Ομοσπονδίας Αρσης Βαρών (IWF) να θεσπίσει ως ηλικιακό όριο για τη συμμετοχή σε Ολυμπιακούς αγώνες, τα 16 έτη!
Αν ισχυρισθεί κάποιος ότι ο Ναΐμ «πλήρωσε» τις επιλογές του και στην αθλητική σταδιοδρομία του και στη ζωή του, δεν θα έχει «πέσει έξω».
Ο πρωταθλητισμός είναι πολύ σκληρός. Απαιτεί θυσίες, που έχουν αντίκτυπο στη ζωή και στην υγεία του αθλητή. Και, συχνότατα, έχει σοβαρότατες συνέπειες και στη ζωή και την ψυχική κατάσταση του πρωταθλητή μετά το πέρας της σταδιοδρομίας του.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα. Ο πρωταθλητής, για να φθάσει να γίνει τέτοιος, έχει ζήσει επί χρόνια μοναχική (με την έννοια της καλογερίστικης, του μοναχού) ζωή. Και όταν αποχωρεί από τους αγωνιστικούς χώρους, είναι δύσκολο να προσαρμοσθεί στις καινούργιες συνθήκες. Ειδικά δε, αν μιλάμε για άθλημα μάλλον μοναχικό και σίγουρα μονότονο και σκληρό, όπως η άρση βαρών, τούτο ίσως είναι ακόμη δυσκολότερο.
Φ.: Ο Ναΐμ, πίσω του στο κεντρο, ο πρόεδρος της ΕΦΙΒΑ, Θόδωρος Συνοδινός και με το μουστάκι, ο Βαγγέλης Συμεωνίδης.
Τι είχε πει ο Ναΐμ τον Ιανουάριο του 1991, όταν είχε έλθει στην Ελλάδα για να τον τιμήσει η Ενωση Φιλάθλων Βαρέων Αθλημάτων (ΕΦΙΒΑ);
«Αν ήμουν προπονητής, δεν θα συνιστούσα σε νέο παιδί να κάνει πρωταθλητισμό (Σημείωση συντάκτη: Προσέξτε: Λέει πρωταθλητισμό, όχι αθλητισμό, άλλο το ένα άλλο το άλλο) στην άρση βαρών. Γιατί η υγεία προέχει. Το άθλημα είναι πολύ σκληρό». Προέτρεπε δε, τους νεαρούς αθλητές να μη παίρνουν αναβολικά, διότι «κάνουν κακό στην υγεία». Φυσικά, υποστήριζε ότι εκείνος ουδέποτε είχε χρησιμοποιήσει…
Ο Σουλεϊμάνογλου δεν μπόρεσε να διαχειριστεί σωστά την δόξα, αλλά και την μετά τον αθλητισμό ζωή του. Κάπνιζε υπερβολικά και, κυρίως, έπινε. Ουσιαστικά, είχε γίνει αλκοολικός. Η κίρρωση του ήπατος ήταν νομοτελειακή συνέπεια αυτού. Ζούσε ζωή εθισμένου σε ουσίες και ασωτίες, όχι ανθρώπου του αθλητισμού. Κι όμως, δεν είχε ξεχασθεί από το κοινό. Ηταν πάντα ήρωας για τον τουρκικό λαό. Αλλά και για τον κόσμο της διεθνούς άρσης βαρών. Και ίνδαλμα για όλη την αθλητική κοινότητα.
Είχε πει πολλά και ενδιαφέροντα τότε σε συνέντευξή του για την εφημερίδα «Καθημερινή», στον γράφοντα σήμερα εδώ.
Κατ’ αρχήν, ότι είχε αρχίσει την άρση βαρών στα 10 του. Γι’ αυτό είχε αποφασίσει το 1990 να σταματήσει. Επισημαίνουμε ότι τότε δεν είχε καταστεί ακόμη ο θρυλικός αθλητής, που έγινε αργότερα. Ηταν διάσημος ήδη από το 1986, όταν, ευρισκόμενος στην Μελβούρνη (Αυστραλία) για το παγκόσμιο κύπελλο, αποφάσισε ν’ αποσκιρτήσει και να ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Τουρκία. Και η φήμη του μεγάλωσε δύο χρόνια αργότερα, στη Σεούλ (Ν. Κορέα), όταν αναδείχθηκε για πρώτη φορά «χρυσός» Ολυμπιονίκης (το 1984 δεν είχε αγωνισθεί λόγω του μποϊκοτάζ των αγώνων του Λος Αντζελες από την ΕΣΣΔ και τους συμμάχους της) με τις απίστευτες επιδόσεις, 152,5κ. στο αρασέ και 190κ. στο επολέ ζετέ, στην κατηγορία των 60κ. Εγινε, έτσι, ο πρώτος (και μοναδικός έως τώρα) αρσιβαρίστας, που στο μεν αρασέ σήκωσε 2,5 φορές το βάρος του (και 2,5κ. επιπλέον) στο δε επολέ ζετέ, τρεις φορές το βάρος και δέκα κιλά ακόμη. Τις επιδόσεις αυτές ούτε όταν αγωνιζόταν στην κατηγορία των 64 κιλών τις ξεπέρασε. Σ’ εκείνον τον ιστορικό αγώνα 6ος είχε καταταγεί ο Γιάννης Σιδηρόπουλος.
«Θρύλος», όμως (legend), έγινε το 1996. Τότε που, μετά την «μάχη του αιώνα στην άρση βαρών», όπως είχε χαρακτηρισθεί εκείνος ο αγώνας με τον Βαλέριο Λεωνίδη, όπου τα παγκόσμια ρεκόρ «έπεφταν βροχηδόν», είχε γίνει ο πρώτος άνθρωπος, ο οποίος κατακτούσε τρία χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια στην άρση βαρών.
«Γίνατε μάρτυρες του μεγαλύτερου αγώνα στην ιστορία της άρσης βαρών», είχε γράψει ο δημοσιογράφος, Κεν Τζόουνς στον «Ιντιπέντεντ» του Λονδίνου.
Τον Ιανουάριο του 1991, όμως, δήλωνε ότι είχε αποφασίσει ν’ αποσυρθεί από τα πλατό. «Νομίζω ότι έμεινα αρκετά χρόνια στην κορυφή. Είχε έλθει ο καιρός να σταματήσω. Αλλοι συναθλητές μου εγκατέλειψαν νωρίτερα», έλεγε. Μάλιστα, τόνισε ότι η παρουσία του στην Αθήνα τον συγκινούσε, γιατί ήταν η πόλη στην οποία είχε αγωνισθεί για τελευταία φορά (και νικήσει, βεβαίως) σε πρωτάθλημα κόσμου, το οποίο είχε διεξαχθεί το 1989 στην Γλυφάδα. Είχε αφήσει, όμως, ανοικτό ένα «παράθυρο», λέγοντας: «Δεν νομίζω ότι θα επανέλθω. Τώρα γυμνάζομαι ελαφρά».
Επανήλθε μέσα στο έτος. Και αναδείχθηκε για τέταρτη φορά πρωταθλητής κόσμου…
Η συνέντευξη έγινε με την βοήθεια του αείμνηστου, Βαγγέλη Συμεωνίδη. Ελληνα προπονητή της άρσης βαρών (είχε διατελέσει και βοηθός ομοσπονδιακός προπονητής), εκ Κωνσταντινουπόλεως, που ήλθε στην Ελλάδα το 1978. Ο Ναΐμ τον σεβόταν τόσο πολύ , ώστε, όποτε τον συναντούσε, έσκυβε και του φιλούσε το χέρι.
Ιδού μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα εκείνης της συνέντευξης, απαντώντας στις ερωτήσεις που το έθεσα:
*«Από το 1988 και μετά, οι πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, επέδρασαν στον αθλητισμό και, φυσικά, στην άρση βαρών. Δεν μπορείς πια να υποχρεώσεις τον αθλητή να προπονείται 7 ή 8 ώρες την ημέρα. Αφού ο αθλητής του Δυτικού κράτους θα γυμνάζεται όσο κι εκείνος του Ανατολικού, θα υπάρξει ισορροπία επιδόσεων κάποια στιγμή. Νομίζω ότι έτσι θ’ αυξηθεί το ενδιαφέρον. Αλλά, για να γίνει ακόμη μεγαλύτερο, πιστεύω ότι πρέπει ν’ αλλάξουν οι κατηγορίες βάρους, οπότε θ’ αρχίσουν να υπολογίζονται νέα ρεκόρ κόσμου».
(αναγκαίες επισημάνσεις εδώ: Η «προφητεία» του για ισορροπία ανατολικών – δυτικών μόνο σε μικρό μέρος της επαληθεύτηκε. Ομως, την άποψή του για αλλαγή των κατηγοριών την ενστερνιζόταν και η IWF. Τις άλλαξε το 1993 και μετά ξανά το 1998).
*«Πιστεύω ότι αν πιαστεί ένας αθλητής, αυτό δεν κρύβεται. Νομίζω ότι πρέπει να τιμωρείται και η τιμωρία του ν’ ανακοινώνεται».
Διευκρίνιση: Η ερώτηση αφορούσε ένα νέο, τότε, τρόπο ελέγχου ντόπινγκ, το «σύστημα προφάιλ», βάσει του οποίου, σύμφωνα με σοβιετική εφημερίδα, αθλητές είχαν βρεθεί θετικοί στο πρωτάθλημα της Γλυφάδας, αλλά δεν τιμωρήθηκαν, διότι τότε το σύστημα δεν ίσχυε επισήμως. Αντιθέτως, με τον συμβατικό έλεγχο τα δείγματα είχαν βρεθεί αρνητικά.
*«Νομίζω ότι τα μηχανήματα ελέγχου πιάνουν όσους χρησιμοποιούν απαγορευμένα φάρμακα. Ειδικά, όποιον τα παίρνει ανεξέλεγκτα»
-Δηλαδή, στη Βουλγαρία τα έπαιρναν υπό την επίβλεψη ειδικών;
«Δεν είπα αυτό. Νομίζω ότι ο αθλητής πρέπει να ελέγχεται, αλλά να έχει και αυτοέλεγχο».
*«Το πολιτικό σύστημα της εποχής που ήμουν στην Βουλγαρία, ευνοούσε τον πρωταθλητισμό. Δεν είχαμε τι άλλο να κάνουμε. Στην Τουρκία όποιος θέλει κάνει ό,τι θέλει στον αθλητισμό. Εγώ έκανα συστηματική, προγραμματισμένη προπόνηση. Γι’ αυτό πέτυχα τα ρεκόρ στη Σεούλ».
*«Στη Βουλγαρία τώρα, με το νέο πολιτικό σύστημα, υπάρχουν πολλά προβλήματα. Ανέχεια για τον λαό. Η χώρα περνάει μεταβατικό στάδιο. Στην Τουρκία, όπου το σύστημα είναι κατασταλαγμένο, τα προβλήματα είναι λιγότερα. Αλλά και στη Βουλγαρία της εποχής που ζούσα εγώ, ο λαός ήταν φτωχός. Βέβαια, εγώ είχα τα πάντα»
-Και γιατί έφυγες;
«Γιατί μου άλλαξαν τ’ όνομά μου».
Πράγματι, τον είχαν υποχρεώσει να το κάνει, Ναούμ Σαλαμάνοφ. Χιλιάδες μουσουλμάνοι δε, είχαν εξαναγκασθεί να «βουλγαροποιήσουν» τ’ όνομά τους.
Πριν να πάει ο Ναΐμ στην Τουρκία, η άρση βαρών της χώρας ελάχιστα, και όχι και σπουδαία, επιτεύγματα (τρόπος του λέγειν), είχε να επιδείξει. Την αποσκίρτησή του ακολούθησαν πολλοί άλλοι Μουσουλμάνοι, ανάμεσά τους και αθλητές. Ενας από αυτούς είναι ο Χαλίλ Μουτλού (Χαλίλ Αλίεφ στην Βουλγαρία), ο τέταρτος αθλητής με τρία χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια στην άρση βαρών -δεύτερος έγινε το 2000 ο Πύρρος Δήμας και τρίτος, μία ημέρα μετά (24 Σεπτεμβρίου), ο Κάχι Καχιασβίλι.
Θα κλείσω μ’ ένα, ανέκδοτο το λες, γεγονός ήταν, δεν ξέρω, το οποίο μου είχε διηγηθεί, ο φίλος και πολύ καλός άνθρωπος, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή, σχεδόν στα 64 του, τον Φεβρουάριο του 2002, ο Βαγγέλης Συμεωνίδης.
Ο Ναΐμ πηγαίνοντας στην Τουρκία μετέφερε και το προπονητικό σύστημα του περίφημου προπονητή, Ιβάν Αμπαντζίεφ. Δηλαδή, εξειδίκευση στην προπόνηση και το μέγιστο δυνατό κάθε ημέρα. Μετά το αρασέ υπήρχε διάλειμμα, όπως και μετά το επολέ ζετέ, πριν από την ενδυνάμωση των ποδιών με βαθιά καθίσματα. Εως τότε, στην Τουρκία ακολουθούσαν άλλα προπονητικά συστήματα. Ο Ναΐμ συνήθιζε να καπνίζει στο διάλειμμα. Τον είδαν οι Τούρκοι συναθλητές του και αποφάσισαν να τον μιμηθούν. Ακόμη και εκείνοι που δεν κάπνιζαν, άρχισαν το τσιγάρο…
Σας ξαναλέω, ανέκδοτο είναι, γεγονός είναι, δεν ξέρω. Δυστυχώς, ο Βαγγέλης δεν είναι πια εδώ για να το επιβεβαιώσει ή να το διαψεύσει. Και ο Ναΐμ πήγε να τον βρει εκεί ψηλά. Θα έχουν πολλά να πουν. Και για την Τουρκία. Και για την άρση βαρών. Και να… μαλώσουν. Διότι ο Βαγγέλης πίστευε στον μεγάλο όγκο της προπόνησης. Θα τα λένε, βέβαια, και με τον Αμπαντζίεφ, που έκανε το μεγάλο ταξίδι στις 24 Μαρτίου εφέτος, στα 85 του.
Ο Νίκος Α. Κωνσταντόπουλος υπήρξε επί 37 χρόνια συντάκτης στην εφημερίδα «Καθημερινή». Από το 2001 είναι σχολιαστής του EUROSPORT. Έχει υπηρετήσει τον ερασιτεχνικό αθλητισμό και ως αθλητής (στίβος, άρση βαρών και κολύμβηση), αλλά και ως διεθνής διαιτητής στην άρση βαρών, ενώ είναι και απόφοιτος της σχολής διαιτησίας στο πόλο.
welovesports.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου