 |
Πρόσωπα - ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ (ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ) 1960
Πέταξε το μετάλλιο, άλλαξε τ' όνομά του
Του ΝΙΚ. ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ
Ο Κάσιους Κλέι που ταξίδεψε στη Ρώμη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960 ήταν ο ίδιος άνθρωπος που έμελλε να ονομαστεί «The Greatest», ο κορυφαίος ίσως αθλητής της Ιστορίας. Ακόμα, όμως, δεν ήταν ο Μοχάμεντ Αλι.
Τα σάρωσε όλα το 1960, γνώρισε την αποθέωση κατά την επιστροφή του. Ηταν, όμως, μαύρος... και όλα άλλαξαν πολύ σύντομα... |
Οταν νίκησε τον ολυμπιονίκη του 1956 Σοβιετικό Γκενάντι Σάτκοφ, ο Κλέι τράβηξε τους προβολείς πάνω του. Η Αμερική τον λάτρεψε εν μια νυκτί. Ο 18χρονος Κλέι μπορεί να αισθανόταν σαν παιδί, αλλά δεν σκόπευε να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από τον... εχθρό, καταμεσής του Ψυχρού Πολέμου.
Οταν ένας Σοβιετικός δημοσιογράφος προσπάθησε να του αποσπάσει λόγια πικρά, τον έκανε να εκραγεί.
«Ακουσε, Ρώσε. Εχουμε μορφωμένους ανθρώπους που προσπαθούν να λύσουν το πρόβλημα. Εχουμε τα μεγαλύτερα και ωραιότερα αυτοκίνητα. Εχουμε άφθονο φαγητό. Η Αμερική είναι η καλύτερη χώρα στον κόσμο. Υπάρχουν εστιατόρια που δεν μπορώ να μπω, αλλά υπάρχουν και εστιατόρια όπου δεν έχω κανένα πρόβλημα. Αυτά είναι και τα περισσότερα».
Λίγες εβδομάδες μετά το θρίαμβό του στη Ρώμη, ο Κάσιους Κλέι ένιωθε την εθνική του υπερηφάνεια να εξανεμίζεται.
Το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο ήταν το νεανικό του όνειρο. Οταν το κατέκτησε συντρίβοντας όποιον βρήκε μπροστά του (με τελευταίο θύμα τον Πολωνό Ζμπίγκνιεβ Πιετρζικόφσκι στον τελικό, 5-0 στα σημεία), δεν το άφηνε στιγμή από τα χέρια του. Με το μετάλλιο έτρωγε, με το μετάλλιο κοιμόταν, με το μετάλλιο κρεμασμένο στο στήθος μπήκε στο αεροπλάνο της επιστροφής. Η γενέτειρά του, η Λούιβιλ, τον υποδέχτηκε με τιμές ήρωα. Το φτωχικό σπίτι της οικογένειάς του είχε διακοσμηθεί με αμερικανικές σημαίες, ενώ ο πατέρας του έβαψε τα σκαλιά στα χρώματα της αστερόεσσας: μπλε, λευκό και κόκκινο. Οσο πατέρας και γιος πόζαραν για αναμνηστικές φωτογραφίες, ο πρώτος τραγουδούσε τον εθνικό ύμνο. Μέρες κρασιού και λουλουδιών.
Μια μέρα, ο δήμαρχος της Λούιβιλ κάλεσε τον Κλέι στο γραφείο του για να τον συστήσει σε κάποιους επισήμους που επισκέπτονταν την πόλη. «Αυτός είναι ο νέος που αποστόμωσε τους Σοβιετικούς», καυχήθηκε ο κυρ δήμαρχος. «Τους είπε ότι προτιμά να ζει εδώ, στη Λούιβιλ, παρά στην Αφρική. Εδώ δεν έχει ούτε λιοντάρια ούτε φίδια ούτε κομμουνιστές».
Είναι το 1964. Ο Κάσιους Κλέι «γρονθοκοπεί» τους... Μπιτλς |
Ο Κλέι είχε ήδη μετανιώσει για τη συμπεριφορά του στη Ρώμη. Επιστρέφοντας από το δημαρχείο μαζί μ' ένα φίλο, σταμάτησε για χάμπουργκερ και μιλκ σέικ σε ένα εστιατόριο, όπου του είπαν ότι ήταν ανεπιθύμητος. «Μα είμαι ο Κάσιους Κλέι, ο ολυμπιονίκης», διαμαρτυρήθηκε δείχνοντας το μετάλλιό του. Η γκαρσόνα σάστισε, ώσπου ακούστηκε από το βάθος η βροντερή φωνή του ιδιοκτήτη: «Δεν δίνω δεκάρα ποιος είσαι. Εδώ δεν σερβίρουμε αραπάδες». Πριν συνέλθει ο Κλέι από το σοκ, είδε να μαζεύονται γύρω του καμιά δεκαριά σκληροί μηχανόβιοι, έτοιμοι για καβγά. Ο ολυμπιονίκης πήρε το φίλο του και έφυγαν. «Εκείνη τη στιγμή έσβησε το αμερικανικό όνειρο για μένα», έγραψε στην αυτοβιογραφία του. «Ο μήνας του μέλιτος είχε μόλις τελειώσει».
Αλλά η περιπέτεια των δύο φίλων συνεχίστηκε. Οι μηχανόβιοι τραμπούκοι τους κυνήγησαν με τις μοτοσικλέτες μέχρι τα σύνορα της Ιντιάνα, όπου τους πρόλαβαν και προσπάθησαν να τους χτυπήσουν. Μάλλον δεν είχαν καταλάβει με ποιον τα έβαζαν. Ο θεόρατος (1,91 μ.) Κλέι τους ξυλοφόρτωσε, αλλά το λαμπερό του μετάλλιο γέμισε αίματα. «Ασε με να το πλύνω στο ποτάμι», πρότεινε ο φίλος του. «Μόλις το ξεκρέμασα από το στήθος μου, κατάλαβα ότι δεν ήταν παρά ένα άψυχο, ασήμαντο αντικείμενο», διηγήθηκε αργότερα ο πρωτοπυγμάχος. «Μόλις φτάσαμε στη γέφυρα του ποταμού Οχάιο, το έβγαλα και το εκτόξευσα όσο πιο μακριά μπορούσα μέσα στα ορμητικά νερά. Ενιωσα ανακούφιση, ηρεμία, σιγουριά. Μια κρυμμένη βαθιά μέσα μου δύναμη βγήκε στην επιφάνεια. Δεν θα γινόμουν πια υποχείριο της κοινωνίας των λευκών».
Το 1996, πολλά χρόνια μετά τον ρατσισμό που βίωσε, η ΔΟΕ και οι Αμερικανοί τιμούν τον -πλέον- Μοχάμεντ Αλι. Νέο χρυσό μετάλλιο και άναμμα της Φλόγας στην Ατλάντα... |
Επαγγελματίας πλέον και παγκόσμιος πρωταθλητής στα βαρέα βάρη, ο Κάσιους Μάρσελους Κλέι προσχώρησε το 1964 στο έθνος του Ισλάμ και άλλαξε το όνομά του σε Μοχάμεντ Αλι. Τις μέρες του πολέμου στο Βιετνάμ αρνήθηκε τη στράτευσή του για λόγους συνείδησης: «Το Κοράνι μού απαγορεύει να μετάσχω σε πόλεμο, εκτός αν τον έχει κηρύξει ο Αλλάχ ή ο προφήτης Μωάμεθ», εξήγησε. «Στο κάτω κάτω, δεν έχω τίποτα με τους Βιετκόγκ. Αυτοί δεν με φωνάζουν αράπη!» Η Αμερική του δεν ήταν ποτέ πια ίδια έπειτα από τα γεγονότα που ακολούθησαν τον ολυμπιακό θρίαμβο του 1960.
Πάντως, ορισμένοι αμφισβητούν την αλήθεια του περίφημου περιστατικού με το μετάλλιο και το ποτάμι. «Ο Κλέι το έχασε και σκαρφίστηκε μια ωραία δικαιολογία», λένε. Η ΔΟΕ υιοθέτησε την εκδοχή του διάσημου ολυμπιονίκη και του χάρισε ένα νέο χρυσό μετάλλιο το 1996, στους Αγώνες της Ατλάντα, όπου ο χτυπημένος από το πάρκινσον Αλι άναψε με τρεμάμενο χέρι τη Φλόγα.
Υστερα από αίτημα του NBC, η τελετή έγινε όχι στο ρινγκ, αλλά στο ημίχρονο του τελικού του μπάσκετ για λόγους θεαματικότητας... *
ΠΗΓΗ/ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 14/07/2008
